Rozmowa z Michałem Kwileckim, Kanclerzem Senatu Stowarzyszenia Potomków Sejmu Wielkiego – o idei Stowarzyszenia, zrealizowanych i zapowiadanych projektach.

Inicjatywy podejmowane przez Stowarzyszenie Potomków Sejmu Wielkiego cieszą się patronatem najważniejszych osób w państwie, od prezydenta poczynając. Jak udało się skupić grono osób, które starają się budować pomost między polską historią a wyzwaniami współczesności?

Ideę Stowarzyszenia wymyślił dr Marek Jerzy Minakowski – oparł jej wizję luźno o ideę ojców założycieli USA i przełożył na grunt polski. Szukał okresu historycznego, w którym nasi przodkowie postanowili zreformować i unowocześnić kraj i wybrał okres Sejmu Wielkiego. Stworzył bazę potomków posłów i senatorów Sejmu Czteroletniego i wyszukał ich potomków żyjących dzisiaj – nie tylko po mieczu (czyli nie tylko po linii męskiej) ale i po kądzieli, dodając też braci i siostry parlamentarzystów tamtego okresu i ich potomków. W ten sposób stworzył bazę potomków elit tamtego okresu. Po zebraniu ponad 20 osób – potomków – stworzył grupę członków założycieli i tak powstało Stowarzyszenie. Ideą było nie tylko przypominanie o dziele naszych przodków, ale też zbudowanie pomostu między przeszłością i teraźniejszością. Zaczęliśmy realizować naszą misję stopniowo, z czasem zdobywając szacunek i wsparcie różnych instytucji naukowych i muzealnych.

 Kto może być członkiem Stowarzyszenia?

Członkiem zwykłym może zostać każdy kto udowodni ciągłość genealogiczną od posła, senatora, czy ich braci i sióstr po mieczu bądź po kądzili. Po za tym członkiem wspierającym może zostać każdy, kto identyfikuje się z ideą i wizją Stowarzyszenia. Zapraszamy na naszą stronę internetową – www.spsw.pl

W październiku ubiegłego roku i w kwietniu roku bieżącego odbyły się dwie Debaty Konstytucyjne – z udziałem poważnych historyków, naukowców, parlamentarzystów. Inicjatywie patronuje prezydent Andrzej Duda. Jaka jest idea i cel Debat?

Idea i cel jest jasny, tak jak wszystko inne, co robimy: edukacja społeczeństwa, ale także nasz wkład naukowy do wiedzy o przeszłości.  Nasi przodkowie uchwalili Konstytucję 3 Maja i my, jako ich potomkowie, po inicjatywie referendalnej Prezydenta RP stwierdziliśmy że prędzej czy później zostanie zmieniona, poprawiona obecna konstytucja a być może ustawa zasadnicza zostanie napisana od nowa. Serią debat konstytucyjnych postanowiliśmy przedstawić społeczeństwu zagadnienia związane z konstytucją. Zajęliśmy się m.in. analizą różnych polskich konstytucji z przeszłości, poczynając od Artykułów Henrykowskich, a na konstytucji z 1935 roku kończąc. Przedmiotem jesiennej Debaty była też analiza porównawcza ewolucji wybranych konstytucji na świecie, a także przedstawienie i analiza obecnej konstytucji. Kolejne debaty konstytucyjne są już tematyczne: ustrój państwa, czyli debatujący omawiają różne systemy: prezydencki, kanclersko-parlamentarny, mieszany oraz analizują funkcjonowanie monarchii parlamentarno-konstytucyjnych. W dalszej kolejności odbędą się debaty poświęcone różnym formom ordynacji wyborczych. A wszystko to w celu, aby społeczeństwo, które będzie głosowało w referendum konstytucyjnym, oddało świadomy głos. Dlatego też debaty adresowane są do szerokiego kręgu odbiorców, a nagrania z nich są ogólnie dostępne w Internecie.

Ale Debaty to przecież tylko jedna z aktywności SPSW. Co jeszcze Państwo robicie?

Przybliżamy ważne wydarzenia w historii naszego kraju poprzez organizowanie poważnych, międzynarodowych konferencji, wspólnie z najpoważniejszymi instytucjami naukowymi. Wymienię m. in. Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego czy Muzeum Historii Polski a z zagranicznych Instytut Historii Litwy z Wilna i Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego z Kowna. Przykłady: „Unia w Horodle na tle stosunków polsko-litewskich od Krewa do Sejmu Wielkiego” pod patronatem Prezydenta RP i Wiceprzewodniczącego Sejmu Litwy; „Układ Kiejdański Janusza Radziwiłła ze Szwedami: Rzeczpospolita Obojga Narodów w okresie ‚potopu’ – definicja zdrady w opinii współczesnych” czy konferencja naukowa „Konstytucja 3go Maja versus ‚targowica’: dwie wizje”. Ta ostatnia była pierwszą w historii konferencyjną analizą „targowicy. Wymienić trzeba również konferencję zorganizowaną wspólnie z Polskim Towarzystwem Ziemiańskim – „Drogi do Niepodległości”, w setną rocznicę odzyskania niepodległości. Poza konferencjami organizujemy coroczne debaty wspólnie z Zamkiem Królewskim w Warszawie poświęcone nie tylko historii, ale łączeniu histori ze współczesnością. Takimi debatami były m. in. „Geneza Sejmu Wielkiego”, „Debata polsko litewska – od Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów do czasów współczesnych”, „Sejm Wielki w oczach współczesnych posłów i senatorów”, „Polityka historyczna i polityka edukacji historycznej rządów  i instytucji od 1989 do 2016”, „Prezent imieninowy Króla Stanisława Augusta dla Katarzyny II: abdykacja”.

Czy trudno dzisiaj zachęcić ludzi do zaangażowania się w społeczne projekty?

Niestety, dzisiejsze społeczeństwo, ciągle odczuwające okres PRL-owskiego prania mózgów z jednej strony a współczesnego materializmu z drugiej, zatraciło ideę społecznikowską czyli pracy pro publico bono na rzecz społeczeństwa i państwa. Mamy nadzieję to odwrócić i przykładem naszych przodków zachęcić do pracy publicznej.  

Czy macie Państwo pomysł, jak wciągnąć do aktywności w Stowarzyszeniu młodych ludzi?

Pracujemy nad tym intensywnie poprzez integrację, a nie tylko same konferencje i debaty. Zdajemy sobie jednak sprawę, że do pewnych wartości trzeba dojrzeć i wiemy, że młodzież czy młodzi ludzie na dorobku, którzy zakładają rodziny, nie bardzo palą się do pracy społecznej. To przychodzi z wiekiem. 

 Z jakimi innymi organizacjami i instytucjami Stowarzyszenie współpracuje?

Oprócz wymienionych wyżej współpracujemy z organizacjami o podobnym charakterze, często będąc członkami wielu z nich – to np. Związek Szlachty Polskiej czy Polskie Towarzystwo Ziemiańskie. Część projektów przeprowadzamy wspólnie, jeśli tematyka na to pozwala. 

Na koniec pytanie o plany: co SPSW zamierza robić w kolejnych miesiącach bieżącego roku?

Zapraszamy do Łazienek Królewskich w Warszawie w sobotę 25 maja na piknik Stowarzyszenia, który rozpocznie się o godzinie 14:30 w Parku Łazienkowskim, po którym w Pałacu na Wodzie o godzinie 16:00 odbędzie się debata o Stanisławie Auguście Poniatowskim – „Król w wielu odsłonach”. Następnie o 18:00 rozpocznie się koncert muzyki polskiej okresu stanisławowskiego. 19 października, także w sobotę, o godzinie 12:30 na Zamku Królewskim odbędzie się kolejna, trzecia Debata Konstytucyjna, poświęcona ordynacjom wyborczym. Paneliści przybliżą nam, jak funkcjonują i na czym polegają ordynacje oparte o system JOW, proporcjonalny czy mieszany. Wszystkie organizowane przez nas projekty są otwarte i bezpłatne.

Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiał Radosław Konieczny