Szanowni Państwo, rozpoczynamy nowy cykl Instytutu Staszica, poświęcony najciekawszym i najważniejszym wydarzeniom tygodnia w Republice Federalnej Niemiec. Będziemy informować o tym, co było i co jest dopiero w planach, zajrzymy na obrady Bundestagu i do pałacu prezydenckiego, sprawdzimy puls politycznego Berlina monitorując media, raporty, statystyki i bieżące debaty organizowane przez niemieckie think-tanki i fundacje polityczne. Serdecznie zachęcamy do śledzenia cyklu „Berlin pod lupą”, dzięki temu kompaktowemu przeglądowi będziecie Państwo na bieżąco informowani o wszystkim, co warto wiedzieć o naszym zachodnim sąsiedzie.
W jednym szeregu z Kohlem i Adenauerem
17 kwietnia (poniedziałek) o godz. 18 w Pałacu Bellevue w Berlinie była kanclerz Niemiec, Angela Merkel podczas uroczystej ceremonii otrzyma z rąk prezydenta Franka – Waltera Steinmeiera Wielki Krzyż Orderu Zasługi najwyższego stopnia. Tym samym była kanclerz Niemiec będzie trzecią osobą uhonorowaną do tej pory w ten sposób – po kanclerzu Konradzie Adenauerze (31 stycznia 1954 r ) i kanclerzu Helmucie Kohlu (26 października 1998 r). Według magazynu „Stern”, lista zaproszonych na ceremonię do pałacu prezydenckiego została skonsultowana z Merkel. Wśród gości będą m.in.: mąż byłej kanclerz, Joachim Sauer i jego syn Daniel oraz rodzeństwo Merkel – Irene i Marcus Kasner. Zaproszenia mieli również otrzymać wieloletni towarzysze politycznej drogi Angeli Merkel, byli szefowie jej kancelarii: Thomas de Maizière, Ronald Pofalla, Peter Altmaier i Helge Braun, oraz była minister edukacji Annette Schavan i Franz Müntefering – pierwszy wicekanclerz w rządzie Niemiec z SPD. Na liście znalazły się też nazwiska Beate Baumann i Evy Christiansen uważanych za najbliższe współpracowniczki byłej kanclerz oraz Steffena Seiberta, byłego rzecznika rządu pełniącego dziś funkcję ambasadora Niemiec w Izraelu. Do ostatniej chwili nie było jasne, czy w Bellevue stawi się Ursula von der Leyen, ale wg. doniesień medialnych wśród zaproszonych zabrakło aktualnego kierownictwa CDU i CSU oraz FDP. Angela Merkel zaprosiła ponadto: obrońcę praw człowieka w byłej NRD i późniejszego polityka CDU, Rainera Eppelmanna, trenera reprezentacji Niemiec z czasu mistrzostw świata w piłce nożnej rozegranych w Niemczech, Jürgena Klinsmanna, swojego przyjaciela, aktora Ullricha Matthesa, renomowanych historyków :Neila MacGregora i Karl Schlögela, historyka sztuki Horsta Bredekampa i profesora chemii Helmuta Schwarza. Analizujac listę gości, Angela Merkel postanowiła najwyraźniej otoczyć się 17 kwietnia wyłącznie osobami, z którymi dobrze się czuje i którym również sporo zawdzięcza. Anette Schavan jest nie tylko byłym szefem resortu edukacji i byłym ambasadorem Niemiec przy Stolicy Apostolskiej, ale to jej Merkel zawdzięcza powstanie książki „Die hohe Kunst der Politik – Die Ära Angela Merkel” [„Wysoka sztuka polityki – Era Angeli Merkel”, Herder Verlag, 2021] powstałej przy udziale prominentnych przedstawicieli życia politycznego i kulturalnego Niemiec i innych państw europejskich. Historyk sztuki, Horst Bredekamp był z kolei nie tylko jednym z autorów wspomnianej książki, ale i przewodnikiem Merkel po świecie sztuki renesansu, w przenośni i fizycznie – kiedy w kwietniu 2022 r Angela Merkel zwiedzała florenckie katedry, towarzyszył jej prof. Bredekamp, ale i Anette Schavann. „Włoskie wakacje” byłej kanclerz wzbudziły niesmak, zarzucono jej, że zamiast do Florencji powinna się raczej udać do Buczy, gdzie rosyjscy żołnierze dokonali masakry ukraińskiej ludności cywilnej.
W Niemczech wiadomość o przyznaniu byłej kanclerz najwyższego odznaczenia państwowego wzbudziła mieszane uczucia. Krytyki nie szczędził w swoim programie na YouTube były redaktor naczelny „Bilda”, Julian Reichelt, który stwierdził, że „przyznanie odznaczenia Merkel zakrawa na farsę” a sama „Merkel była kiepską szefową rządu”. Reichelt porównał też dokonania Angeli Merkel z zasługami jej poprzedników i wysunął miażdżące dla byłej kanclerz wnioski. W internecie pojawiła się ponadto petycja wzywająca do zablokowania nadania odznaczenia Angeli Merkel, co autorka petycji argumentowała fiaskiem polityki migracyjnej byłej kanclerz na przełomie 2015 i 2016 r.
Czy Angela Merkel zasłużyła na najwyższe niemieckie odznaczenie? Według Franka – Waltera Steinmeiera – tak. Sama wyróżniona od czasu przejścia na polityczną emeryturę wytrwale pracuje nad utrwaleniem w pamięci swoich rodaków wizerunku kanclerz, która przez 16 lat z oddaniem wypełniała swoje zobowiązania i zgodnie z przysięgą „odwracała od Niemiec wszelkie szkody”. Po 24.02.2022 r dziedzictwo Merkel nabrało posmaku porażki. Kiedy w listopadzie 2022 r Instytut Civey na zlecenie mediów Grupy wydawniczej Funke zapytał Niemców, czy chcieliby powrotu Merkel do Kanzleramtu, 71 proc. respondentów odpowiedziało negatywnie, zaś powrotu pani kanclerz na stanowisko życzyłoby sobie 23 proc.
Ursula von der Leyen z wizytą u chadeków
17 kwietnia chadecy, którzy nie zostali uwzględnieni przez Angelę Merkel w charakterze gości w Bellevue, będą i tak mieli sporo zajęć. O godz. 9 przewidziano bowiem zebranie kierownictwa CDU w centrali berlińskiej, czyli Domu Konrada Adenauera. O 10.45. przewidziano piętnastominutowe oświadczenie dla prasy przewodniczącego CDU, Friedricha Merza i szefowej Komisji Europejskiej, Ursuli von der Leyen. ) ) godz. 11 odbędzie się posiedzenie władz federalnych partii, w posiedzeniu weźmie też udział Ursula von der Leyen. Rezultaty posiedzenia zostaną ogłoszone o 13.45. przez Friedricha Merza i przewodniczącego komisji programowej CDU, Carstena Linnemanna. Patrząc na agendę tego dnia, Ursula von der Leyen nie powinna mieć problemu by zdążyć na uroczystość na cześć Angeli Merkel.
19 kwietnia prezydent Steinmeier weźmie udział
w obchodach 80. Rocznicy Powstania w Getcie Warszawskiem
Frank-Walter Steinmeier przyleci do Warszawy 18 kwietnia, a nazajutrz rano ma się spotkać z Prezydentem RP, Andrzejem Dudą. Popołudniu zaplanowano wizytę w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, wraz z prezydentem Dudą i prezydentem Izraelam Icchakiem Herzogiem. Następnie prezydent ma wygłosić mowę pod Pomnikiem Bohaterów Getta Warszawskiego i wziąć udział w nabożeństwie w Synagodze Nożyków.
Jak czytamy na stronie internetowej polskiego rządu: „Główne uroczystości rocznicowe, organizowane przez Kancelarię Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, odbędą się 19 kwietnia przed pomnikiem Bohaterów Getta Warszawskiego. Tego samego dnia w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej zaplanowano uroczysty koncert polsko-izraelskiej orkiestry symfonicznej. Orkiestrę, którą tworzą młodzi muzycy z Jerusalem Academy of Music and Dance oraz Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina, poprowadzi Anna Sułkowska-Migoń.
Jak informuje strona niemiecka, prezydent Steinmeier wróci do Berlina wieczorem, po uroczystym koncercie.
Posiedzenie Bundestagu 19-21 kwietnia
W Bundestagu zaplanowano w tych dniach m.in. wystąpienie szefowej resortu dyplomacji, Annaleny Baerbock, która będzie musiała stawić czoła poselskim zapytaniom. Deputowani pochylą się ponadto nad „narodową strategią wodną”, środkami zapobiegania marnowania żywności, misją Bundeswehry w Nigrze, raportem pełnomocniczki Bundestagu ds. obrony, Ewy Högl za 2022 rok, kwestią eksportu broni w rejony objęte konfliktem zbrojnym i chińską obecnością w Ameryce Łacińskiej. Zapowiada się więc dość interesująco, o czym opowiemy już w przyszłym tygodniu.
Olga Doleśniak-Harczuk
Ekspertka Instytutu Staszica
Foto: pixabay.com