Nazwisko Sławomira Kopera kojarzone jest przede wszystkim z pisanymi lekkim piórem, barwnymi zbiorami anegdot z życia słynnych Polaków, wydawanymi z dość dużą częstotliwością przed kilkoma laty. Autor potem znacznie ograniczył swoją aktywność, a teraz wraca – jako demaskator mitów związanych z Drugą Rzeczpospolitą i wojną.

W demaskatorów, z Piotrem Zychowiczem na czele, nam obrodziło. Sławomir Koper nie znalazł się jednak w nurcie osób uprawiających prezentyzm historyczny i wysnuwających fałszywe wnioski oparte na równie fałszywych przesłankach. Chodzi oczywiście o nieznajdującą oparcia w rzeczywistości tezę, jakoby hitlerowska Rzesza widziała w Polsce partnera i sojusznika w uderzeniu na ZSRR i w nowym podziale Europy. Natomiast Koper i Pawłowski zajmują się mitami obecnymi w publicystyce historycznej od lat. Niedawno duet ten wydał całkiem udaną książkę o marszałku Śmigłym-Rydzu, rozprawiając się w niej z tezą, jakoby marszałek był dowódcą pozbawionym talentów i to na nim spoczywała odpowiedzialność za wrześniową klęskę. Teraz, w nowej pozycji, panowie wzięli pod lupę inne kontrowersje dotyczące Września 1939.

II wojna światowa i wydarzenia takie, jak wojna obronna i Powstanie Warszawskie obudowano murem jedynych słusznych interpretacji. Co gorsza, próbuje się wpisać je w nasze codziennie, polityczne piekiełko. Nic bardziej szkodliwego dla wiedzy o polskiej historii. Dlatego też „Mity polskiego września” są szczególnie cenne. Nie jako kolejny jedynie słuszny wykład narodowych dziejów, ale jako materiał, który wielu zainteresowanych epoką skłoni do bardziej wnikliwego zagłębienia się w szczegóły. Czy faktycznie decyzja generała Bortnowskiego o wycofaniu się z Pomorza była tragicznym błędem? Czy sowiecki najazd tylko przyspieszył agonię państwa polskiego? Czy przekroczenie granicy przez najważniejsze osoby w państwie było posunięciem skandalicznym? Autorzy podsuwają argumenty, które nad tymi kwestiami każą się dogłębniej zastanowić. A wszak poznawanie historii to odkrywanie kolejnych wątpliwości i wchodzenie w kolejne warstwy pozornie prostych spraw.

Sławomir Koper, Tymoteusz Pawłowski: Mity polskiego września. Warszawa, Czarna Owca, 2019.

(rk)